17/10/2023
Perdu (Kloveniersburgwal 86)
20.00 t/m 22.00

Van Grond Los

Michiel Korthals, Ruben Jacobs

"Vruchtbaarheid is niet zo natuurlijk als men zou denken; het is nauw verbonden met de sociale verhoudingen van de tijd", schreef Karl Marx in 1847. Deze uitspraak heeft zijn relevantie nog altijd niet verloren, want in de afgelopen jaren heeft de vruchtbaarheid van de grond de sociale verhoudingen flink op scherp gezet. Het duidelijkste voorbeeld hiervan is de recente stikstofcrisis. De bodem is door toedoen van de geïndustrialiseerde landbouw verworden tot een plek van chemische in- en outputs die ten dienste staat van productieprocessen, met alle politieke gevolgen van dien.

Deze industrialisatie heeft tot gevolg dat het productieproces steeds efficiënter wordt, waardoor productie almaar toeneemt. In dezelfde beweging zien we echter een andere ontwikkeling, namelijk de afwezigheid van de mens in dit proces. Er werken namelijk nauwelijks nog mensen op het land. Wat deze ontwikkeling dus laat zien, is dat men steeds verder vervreemd raakt van de grond onder onze voeten. Zo rijst de vraag: hoe kunnen we anders nadenken over onze relatie met de grond. Kunnen we terugkeren naar een originele verhouding met de aarde en is dat überhaupt wenselijk? Welke houding dienen we aan te nemen ten opzichte van de industriële landbouw? En wat kan een beter bewustzijn van het rijke bodemleven onder onze voeten ons nu precies bieden?

Op deze avond van Felix en Sofie zullen wij proberen onze relatie tot de grond tot op de bodem uit te zoeken. Daarvoor gaan we luisteren naar en in gesprek met filosoof Michiel Korthals en socioloog Ruben Jacobs. Jacobs onderzoekt ideeën en praktijken die nieuwe verhoudingen tussen mens en aarde mogelijk maken. Een nieuwe relatie tot grond maakt daar volgens hem een essentieel onderdeel vanuit. Van Jacobs verscheen vorig jaar De eeuw van Felix (2022), waarin hij deze ideeën oppakt en verkondigt onder het mantra: “Verbeter de wereld, ga tuinieren”. Korthals, van wie onlangs Goed leven als aardbewoners. Filosofievan een leefbare planeet (2023) verscheen, zal het roerend met hem eens zijn. Stadstuinen, schooltuinen, moestuinen, stellen ons allen in staat om wat hij “invlechting” noemt, een proces waarin we onze samenleving vergroenen en "veraarden". Korthals wijst erop dat zich onder de bodem een groot netwerk van samenwerking afspeelt, iets waar wij als aardbewoners aan mee moeten doen.

Over de sprekers

Michiel Korthals (1949) is emeritus hoogleraar toegepaste filosofie aan de Wageningen Universiteit en de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is pionier en gezaghebbend denker op het gebied van filosofie van voedsel en landbouw. Eerder publiceerde hij onder andere Goed eten (2018), Eetbare natuur (2021).

 

Ruben Jacobs (1984) is schrijver, socioloog endocent aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Eerder werkte hij als journalist voor de VPRO en de NTR. Hij schreef onder meer Artonauten (2018) en De eeuw van Felix (2022).

Overige Informatie