Kunst en moraal hebben iets met elkaar te maken. Niet voor niets noemen we lelijke kunst vaak slecht en verwachten we juist van kunst dat ze conventies kan bevragen of doorbreken. De Chinese president Xi Jinping waarschuwt voor immorele kunst omdat zij ''de vieze lucht van het geld'' zou hebben, maar claimt ook dat goede kunst vaderlandsliefde moet uitstralen en de ''juiste'' visie op de Chinese geschiedenis en cultuur moet verspreiden.
In de geschiedenis van de filosofie is deze vraag meer dan eens naar voren gekomen. Zo noemt Plato dichters “na-apers” en poëzie “een aantasting van het gezonde verstand”. Zij is slecht voor de gewone mens, omdat de poëet de wereld anders voordoet dan hij is. Aan de andere kant denkt Aristoteles dat we kunst nodig hebben om onze emoties in kwijt te kunnen en normaal te functioneren. In de Verlichting beargumenteert Kant in navolging van Hume dat de waardering van kunst losstaat van de moraal, omdat zij vooral betrekking heeft op onze subjectieve ervaring en niet universeel gedacht kan worden.
Tegenwoordig zijn we eerder naar de betekenis van kunst gaan kijken dan dat we op zoek zijn naar de essentie van het schone. Dus stellen we onszelf de vraag: Wat is slechte kunst? Kan het bestaan van een bepaald kunstwerk in zichzelf immoreel zijn? Kan kunst immoreel zijn vanwege haar impact op onze ervaring, gedachten of gedrag? Maakt een immorele kunstenaar zijn kunst ook slecht? En heeft kunst haar eigen domein van morele grenzen?
Naomí Combrink is literatuur- en cultuurwetenschapper en schrijver. Zij stelt dat wij de ‘kwaliteit’ van kunst niet los kunnen zien van een immorele maker. Combrink pleit dan ook vanuit feministische/antiracistische hoek om te stoppen met het consumeren van werken van ‘slechte mensen’. Vorig jaar publiceerde zij het essay ‘Onze Schaamteloze Canon’ op de website Hard//hoofd.
Clint Verdonschot volgt een Phd aan de Unversity of Essex en verdiept zich in de relatie tussen onze identiteit – collectief en individueel – en de waarde die we hechten aan kunst en cultuur. Verdonschot zal tijdens deze avond ingaan op het onderscheid tussen ethiek en esthetica en het domein van kunst.
Bo Tarenskeen is toneelspeler, schrijver, regisseur en medeoprichter van Theater Na de Dam. Hij studeerde taalfilosofie en politieke wetenschappen in Amsterdam, Potsdam en Berlijn en volgde de Regieopleiding aan het RITS in Brussel. Hij maakte onder meer de voorstellingen EICHMANN, KISSINGER en SPEER. Tijdens deze avond zal hij reflecteren op de morele verantwoordelijkheid van een maker en enkele fragmenten voorlezen uit zijn stukken.
Programma & moderatie: Trijsje Franssen en Kamiel Feiertag